top of page
Fez_(1983)_11.jpg

Buurtkruid

Bos en Lommer, Amsterdam, 2022-2023

Stichting metStem en Plantenverhalen

Ondersteund    door:

Buurtbudge
t  Amsterdam - West

Logo Fonds NME.PNG
noname.jpg

Kennisuitwisseling over kruiden. De buurtbewoners leren elkaar, de planten en de groene plekken in Amsterdam-West beter kennen. Kom vertellen en/of luisteren, iedereen is welkom. 

Project Buurtkruid vond plaats tussen juni 2022 en juni 2023 en is afgerond.

Lees onderstaand de verslagjes van de bijeenkomsten.

In een audiotour hebben we iets van de gedeelde kruidenkennis in de wijk geborgd, beluister hem hier

image8-6 copy.jpeg
Screenshot 2022-09-29 at 15.32.27.png

Hoe was het? Verslagjes: 

11/9:

 Buurtkruid is nu officieel van start met de eerste activiteit afgelopen zondag: een kruidentheeproeverij. 
Wij schonken vlier/sinaasappel/dropplant. Er kwamen ons van voor de zomer bekende buurtkruidgenoten en ook een viertal nieuwe gezichten, heel leuk! 

Twee bezoekers hadden thee mee: Griekse bergthee en een Chinese thee met moerasanenoom en rijst. De laatste thee is vrij vertaald vanuit het Chinees “stinkende vis plant”. Als plant ruik je dat, maar als thee niet. En het goed voor je immuunsysteem, huid en haar. 
Iemand had de zaden van de jackfruit mee: zelf eruit gehaald en gedroogd. Een eigen smaak die iets weghad van kastanje. 
Nog een andere bezoeker vertelde over haar combi van engelse thee met honing en gember, en dat ze vandaag voor het eerst brandnetelthee ging drinken om gezondheidsredenen. Alle bezoekers konden zelf zelf samengestelde kruidentweetjes mee naar huis nemen.Van een andere bezoeker kregen we lavaszaad. 

21/9: 

Tijdens de zadenruil van Buurtkruid gister werden er niet alleen zaden uitgewisseld maar ook veel weetjes, en hebben diverse mensen nieuwe planten leren kennen, er kwamen een aantal buurtkruidgenoten die al eerder waren geweest maar ook weer drie nieuwe gezichten:

  1. iemand nam prachtige radijszaden mee, die eerst even als sier mogen staan op de Roelantstraat10 voordat ze gezaaid gaan worden

  2. We hebben zaden geproefd van de berenklauw en de lavas

  3. De mand zat vol zaden: iemand droeg Kaardenbol bij, wilde bloemenmengsel, raapstelenzaad, erwten. Er werden o.a. dropplantzaadjes meegenomen om nieuwe smaken in de thee te krijgen, engelwortel en boekweit. We vertelden elkaar over de standplaats en omstandigheden en kregen nog tips voor de geveltuin. Behalve over zaden werd ook spontaan het proces om kefir te laten fermenteren uit de doeken gedaan.

  4. Papaver was ook van de partij, behalve dat het zaad (maanzaad) eetbaar is geven ze ook prachtige bloemen, het wordt nog een verrassing welke kleur!

30/9:

  1. De handen van zeven nieuwe buurtkruidgenoten zijn druk bezig geweest met de brandnetelvezels, met mooi sterk en organisch touw als resultaat. 

  2. Op de Roelantstraat 10 stond de brandnetelthee en tamme-kastanje-pannenkoekjes met brandnetelzaad klaar. (foto 7) Annet vertelde het verhaal van Milarepa die alleen van brandnetels leefde tijdens zijn retraite in de Himalaya’s: ja er is een brandnetelsoort die tot op 6.000 meter hoogte groeit! Een deelnemer vulde aan: zij was bekend met Milarepa’s levensverhaal.

  3. Eerst bezochten we het Erasmuspark, waar Annet vertelde over de biologie van de brandnetel en een oud Cherokee-verhaal. De kleine bloempjes zijn van dichtbij bekeken en een deelnemer deelde haar ervaring met het maken van brandnetelgier.

  4. en 5.  We bezochten de @MiracleGarden van Elspeth Diederix en bewonderde kleuren en vormen van de vele bloemen, zaden en bladeren. Een deelnemer die tien jaar in een tuincentrum heeft gewerkt wist veel te vertellen.

6. Zeven nieuwe mensen en allen zeiden ze ‘tot de volgende keer’, graag! 

16/10:

Afgelopen zondag liepen 12 buurtkruidgenoten met elkaar door de Erasmusparkbuurt, Er werd verteld over munt, lavas, salie, linde en aardperen. Tijdens het wandelen werd ook nog veel 1 op 1 uitgewisseld. Bij de linde haakte een spontane voorbijganger aan die de hele verdere wandeling mee bleef lopen en gezellig mee keuvelde over kruiden. Behalve eigenschappen, mythes en het gebruik van de planten bleek een thema dat in meerdere verhalen terugkwam de troost die planten kunnen bieden. Een van de deelnemers was zo geïnspireerd over het verhaal van de linde dat ze er wat zaad van heeft verzameld om een linde te proberen op te kweken.

Een buurtkruidgenoot verzuchtte na afloop ‘dit zijn mooie ontmoetingen, ik zie mensen echt genieten’. 

De bio-pannenkoek met kwarteleitjes gemaakt door @Jaennette van @Kiem waren een lekkere afsluiting en zijn echt een aanrader. In KIEM is ook een expositie van het schilderwerk van een trouwe buurtkruidgenoot die elk jaar de magnolia schildert en dit jaar ook krokussen. We kregen ook nog een ‘verrassingstoetje’ doordat een buurtkruidgenoot zelfgebakken cake mee had. Een fijne groep met een aantal terugkerende buurtkruidgenoten en ook weer een aantal nieuwe gezichten. Prachtig om te zien dat Buurtkruid mensen van verschillende leeftijden, gender en culturele achtergronden bij elkaar brengt.

26/10

De Buurtkruid workshop verzorgingsproducten maken kwam voort vanuit de behoefte van buurtkruidgenoten- en was dan ook druk bezocht! De Roelantstraat10 ruimte was vol met dertien personen. Er is geweldig veel kennis gedeeld over oogsten van met name bloemen, het (al dan niet) drogen en de verwerking van kruiden en wat voor chemische reacties daarbij komen kijken (water en/of vetoplossingen, olie-typen, houdbaarheid etc). De workshop is gegeven door Zakia el Abodi.  Een van de buurtgenoten leerde de roelantstraat10 voor het eerst kennen, terwijl ze om de hoek woont en was blij met de sociale binding. Er werden ook tips  onderling uitgewisseld over waar bepaalde producten te krijgen, een deel van de aanwezigheden had zelf al ervaring met het maken van zalven, dat kwam goed van pas tijdens de uitwisseling. Er zijn namelijk verschillende methodes. Zakia vertelde onder andere wat meer over het Sint Janskruid.  Er is zalf op basis van een maceratie van brunel (voor vele een ‘nieuw’ kruid om te leren kennen), kamille, duizendblad, goudsbloem en vlierbloesem gemaakt. Daarnaast is er badzout met roos, lavendel en bijvoetolie gemaakt. Vanwege de eigenschappen maar ook de aantrekkingskracht van deze kruiden. Voor de huid zijn deze kruiden fijn: de aromatische lavendel heeft antiseptische eigenschappen en de roos kan huid irritaties verlichten en bezit zowel reinigende, verzachtende als verstevigende eigenschappen. 

Deze bijeenkomst is een aanleiding om Sint Janskruid aan te planten in de geveltuin van de Roelantstraat10, we borgen de kennis over dit kruid graag in een geveltuin-podcast (later in het jaar in de maak). Bedankt iedereen die er was voor de enthousiaste aanwezigheid.

8/11

Tijdens het Buurtkruid Verhalendiner hebben we drie gangen geserveerd. Annet opende het diner met een verhaal over de vlier, waarvan bloesem in de kruidenthee vooraf zat. De eerste gang was soep: een Chinees recept met onder andere engelwortel (Angelica sinensis) en dadel. Een buurtkruidgenoot vertelde over dit yang-gerecht. Als kind vond ze de wortel van de Angelica sinensis (oftewel tang kuei in het Chinees) vies, maar nu vind ze het wel lekker. De wortel wordt gebruikt als smaakmaker en wordt zelf niet opgegeten. Het heeft vele geneeskrachtige werkingen. Hierin zitten overeenkomsten met het gebruik van de engelwortel (Angelica archangelica) in noordwest-Europa. Ook over de dadels werden nog wat wetenswaardigheden gedeeld door een drietal aanwezigen: de dinergasten vulden elkaar mooi aan. Het hoofdgerecht was een gevulde salade van linzen (gekookt met laurier en tijm), knolselderij, munt en hazelnoten, aangemaakt met walnoot- en olijfolie, zout en peper en azijn, getrokken met rozemarijn en basilicum. De verhalen die gedeeld werden gingen over de hazelaar, die vroeger symbool stond voor wijsheid en waarvan niet alleen de noten al duizenden jaren veelvuldig worden gebruikt (voordat er granen waren in Europa was dit het 'brood' van de steentijdbewoners), maar ook het hout voor bijvoorbeeld wichelroedes. De maaltijd werd afgesloten met een heerlijk dessert waarover nog een andere buurtkruidgenoot informatie deelde over de eigenschappen en het verwerkingsproces van cacao. Dit werd aangevuld door een dinergast die toevallig voor het Verkade-museum werkte en wist dat de cacaopers die de cacaoboter van de cacaopoeder scheidt een Nederlandse uitvinding is. We sloten af met een rozenthee, voldane buiken en veel onderlinge uitwisseling, al bleef het recept van de moelleux au chocola geheim! We waren met zeven mensen, waarvan twee nieuwe gezichten. Een kleine groep waardoor iedereen wel veel aan het woord kon komen! We hebben gebruik gemaakt van de gastvrijheid en de ruime keuken met gezellige tafel in het Huis van de Wijk Mansvelt. 

20/11

De kruidenbaden afgelopen zondag mochten mooie pootjes ontvangen van de buurtkruidgenoten! Gedroogde bijvoet trok ruim twintig minuten in de thermoskannen voor we deze nog verrijkten met een paar druppels bijvoet-maceraat. Onze voeten werden lekker warm en zacht. We voegden rozemarijn en zelfs een pepertje toe voor nog wat extra stimulatie van de doorbloeding. Buurtkruidgenoten wisselden uit over het bereiden van het bad, en waar de kruiden (en de tijd) om te kruidenbadderen te vinden. Zo was er iemand die vertelde over een traditionele manier van oogsten van ai (=bijvoet in het Chinees) en gebruik in China. Ikzelf vertelde vanuit mijn persoonlijke ervaring over het gebruik van bijvoetthee. Er waren zelf gebakken koekjes, kruidenthee en er werd ook kennis gedeeld over Ayurdveda en over signatuurleer van met name de kamille. Het tweede bad was namelijk doortrokken van de kamille: rustgevend en goed tegen voetschimmels. Ook deelde een buurtkruidgenoot dat zij vaak haar gezicht stoomt met kamille. Soms was er iemand die even niet met de voeten in bad zat, en die kon dan mooi de andere helpen wat extra warm of koud water toe te voegen. Buiten was het nat en koud en dat maakte het extra knus binnen! We hadden dit keer ook een buurtkruidgenoot van de jonge generatie (10 jaar) erbij.

 

30/11

Buurtkruid-Kiem feest!

‘Ik heb vandaag veel geleerd’ zei een vrouw die gehoord had over hazelnootolie persen, zeepstoffen in de klimop en hergebruik van groenten. Het Buurtkruid-Kiem feest was goed gevuld met activiteiten, zo zelfs dat we de quizz maar even hebben laten zitten. Wat ruimte en tijd voor ontmoeting is immers ook belangrijk! Kinderen van Kidslab hebben verteld over hoe zij een tijdje geleden olie uit hazelnoten hebben leren persen en Misha en Jahmi hebben ons hun zelf ontwikkelde recept voor muntsaus laten proeven. Manon van het Wachterlied vertelde ons nog het een en ander over de wilg en de meidoorn tijdens de groenrondleiding. Jeannette experimenteert al twee jaar met groenten door bijvoorbeeld bleekselderij wortel te laten schieten, snijdt daarvoor de buitenste paar ringen van de knol en zet hem op een  schoteltje met een laagje water. Veel kinderen gingen aan de slag met zaadbommen maken onder leiding van Lara (Root of Life), in de klei werden inheemse zaden verwerkt om de biodiversiteit in de buurt te vergroten. Er werd ook een grote pan met klimopbladeren gekookt om de zeepstoffen in het aftreksel te krijgen. Een scheutje bio-natuurazijn erbij en hoppa: vloeibare afwas-of wasmachinezeep. Ondertussen viel er van alles lekkers en interessants te proeven zoals rozemarijn-lauriersiroop, mispelmoes, eikeltjestaai-taai en muntsauzen. In het licht van de maan sloten we af met een oud verhaal over de eik en de hulst en een zingende basilicum. Mooi om zo de combi van buurtkruidgenoten te maken met kidslab. Er hebben zo’n 25 mensen meegedaan. De opkomst had groter gekund, maar het was druk genoeg voor een goede sfeer en veel activiteit! 

7/12

Jeetje, wat een warme bijeenkomst gister. Smaakvol en ontmoetingsvol. Dit tweede Buurtkruid verhalendiner, dit maal in de Kolenkitkas, kunnen we toch echt wel geslaagd noemen. Een prachtig moment voor mij was om zien hoe twee vrouwen die elkaar nog niet kenden -en van continenten een halve globe van elkaar verwijderd komen- afscheid van elkaar namen met een mooie omhelzing. De kruiden in Buurtkruid zijn belangrijk: ze verbinden ons met voorouders, historie en nu met onze omgeving en elkaar. Ik heb o.a. geleerd dat de bloemen van slangenkruid en saffloer eetbaar zijn, dat in sesam een goed stofje zit voor de hersenen, dat in Gaza veel dille wordt gebruikt, dat het nu het mango-seizoen is in Brazilië. Ik heb voor het eerst gepocheerde appel geproefd, en citroenverveine in een cake verwerkt. Er zijn ook twee mensen met elkaar in contact kunnen brengen die kennis over het bouwen van een kas gaan uitwisselen :)  

Van te voren waren er al zoveel aanmeldingen dat we een wachtlijst hadden, het enthousiasme was groot, en er zijn al weer aanmeldingen voor mensen die een volgende keer willen koken. Laten we hopen op een mooi vervolg op deze bijeenkomst. Vrijwilligers, ideeën en initiatieven zijn welkom!

Testimonials: 

"Na een geslaagde wandeling plantenverhalen wilde ik ook graag het verhalendiner meemaken. Conclusie? Wat Annet met Buurtkruid doet is fantastisch. En naar mijn idee ook hard nodig. Natuureducatie, ontmoeten, geschiedenis, wereldkeuken, taal, plezier. Allen aspecten die binnen de aanpak van Annet een plek hebben en die onze samenleving vooruit helpen. Ik kijk uit naar de volgende agenda!" Oscar, 35 

"Afgelopen woensdag [verhalendiner 7/12] was echt een super- en geslaagde avond. De kroon op jouw/jullie inzet en werk van het opzetten van dit geweldige initiatief.  Dank je/jullie." Alexandra

2023: Buurtkruidgenoten zijn in het eerste kwartaal op eigen initiatief samengekomen op de Roelantstraat 10:

11/01: Zadenruil als initiatief van Ann: zeven deelnemers

18/02: Mindfull seizoensovergang bijeenkomst door Lara: acht deelnemers

2 april 2023 - Buurtkruid theemoment : kick off deel II audiotour

Met de harde kern van Buurtkruid hebben we afgelopen zondag - onder het genot van een kruidentheetje en zoetigheid van de buriti-palm (Mauritia flexuosa)- gesproken over de toekomst van Buurtkruid. Welke activiteiten de interesse hebben, waar en hoe. Naar voor kwam dat de laagdrempeligheid en het verbindende erg gewaardeerd wordt. Samen dachten we ook over de realisering van de audiotour (botanische route) langs de geveltuin en wellicht nog andere plekken in de buurt. Mooie ideeen kwamen naar voren over het format hiervoor en een afbeelding hiervoor: we zijn superblij dat buurtkruid zo uitgroeit tot een gemeenschapsinitiatief!  Wordt zeker vervolgd.

8 april 2023 - Buurtkruid geveltuindag

We hebben ruimte en aandacht gegeven aan de planten in de geveltuin: alleen de vrouwenmantel die we vorig jaar hadden geplant lijkt verdwenen, de rest doet het goed. We hebben nog een Sint Janskruid geplant en nog een zaadbom die op het Buurtkruid-feest afgelopen november gemaakt was gezaaid, met onder andere goudsbloem, korenbloem en koriander erin (idee van @rootoflife). Een andere buurtkruidgenoot kwam ook met bloembommen aan, gekleurd als paaseitjes, schattig! (zie foto), hier was ook nog ruimte voor. Verder hebben we de bordjes gemaakt die komende week bij de planten worden gezet, een idee van nog een andere buurtkruidgenoot om ze van roerstokken voor verf te maken. Samen komen we er wel! De klimop is verplaatst naar om de hoek, een derde poging om de kale muur wat te vergroenen, hopelijk blijft ze dit keer staan, we denken dat het kan helpen een bordje erbij te zetten en informatie over deze plant in de audiotour te laten komen zodat ze meer gewaardeerd zal worden! Na het werk even gezeten met een kopje rozemarijnthee.

29 april Plantenverf maken

Wat een unieke ervaring was dat! Deze workshop aangeboden door een van de buurtkruidgenoten ging over plantenverf maken. Maar dan niet -zoals in de meeste workshops- gericht op het verven van stoffen maar op papier. Ze heeft haar ervaring met experimenteren gedeeld en samen hebben we van twee planten een regenboog aan kleuren kunnen maken. Iedereen was verrast! Gifvrije-verf, en zo simpel te maken met alleen organisch materiaal: plantaardig. Mineralen kunnen toegevoegd worden om de kleuren te veranderen. Een stukje bewustwording (ook wat voor papier gebruiken we bv?) en veel uitwisseling, meerdere buurtkruidgenoten hadden spontaan kruiden, zaden en lekkers meegenomen om bij te dragen. We hebben elk een eigen kaartje beschilderd en ook een gemeenschappelijke creatie gemaakt. Een paar nieuwe buurtkruidgenoten sloten aan bij een vastere kern: want je kunt altijd aanhaken! We hebben een whatsapp groep en activiteiten worden uiteraard ook hier aangekondigd.

BELUISTER DE BUURTKRUID AUDIOTOUR HIER

496173bf-9d65-4916-8267-de960c45a7c5
image2-48 copy
Screenshot 2022-09-22 at 11.01.46
image7-7
317edd9c-32c6-47f2-9428-861320226064
309529397_10226569869767121_5491555390918343512_n
Screenshot 2022-12-01 at 14.59.02
d21ccdc0-a41b-4b12-80d2-f391729f9e21-1
image2-48
3c92172e-9474-4af8-a22c-1dc808433580
image3-34 copy.jpeg
image10-5 copy.jpeg
image8-6.jpeg
bottom of page